“มาถึงบทความนี้กับ ยาอีกตัวหนึ่งที่ค่อนข้างขายดีในตลาดปศุสัตว์กันเลยทีเดียว เพราะเป็นที่ต้องการของเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ในยุคนี้ ที่จริงแล้วยาตัวนี้ก็เป็นยาบำรุงตัวหนึ่งที่หลายๆท่านกำลังมองหากันอยู่ ในบทความนี้เราจึงมาทำความรู้จักกับยาตัวนี้กันเลย ยาตัวนี้มีชื่อว่า คาโตซาล เรามาทราบถึง วิธีใช้ สรรพคุณ ส่วนประกอบ และการใช้ในสัตว์ปศุสัตว์แต่ละชนิดกันเลยจ้า”

ยาคาโตซาลคืออะไร ?

ยาที่ใช้เพื่อกระตุ้นเมทตาบอลิซึมในร่างกายของสัตว์ให้ทำงานได้ดีขึ้น และยังมีคุณสมบัติในการบำรุงร่างกายอีกด้วย

วิธีใช้ยาคาโตซาล

1.วิธีใช้ใน โค กระบือ แพะแกะ ม้า หมู

• ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
• ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
• ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง

2.วิธีใช้ในสัตว์ปีก (เป็ด ไก่)

• ผสมน้ำ

ขนาดที่ใช้

• 1 ml ต่อน้ำหนักสัตว์ 10 kg

สรรพคุณของคาโตซาล

• ในสุกร โค กระบือ แพะ แกะ ม้า เป็ด ไก่ สุนัขและแมว เพื่อกระตุ้นระบบเมทตาโบลิซั่มและบำรุงร่างกาย
• ใช้ในสัตว์มีความผิดปกติทางเมทตาโบลิซึมเนื่องจากขาดอาหาร การเลี้ยงดูไม่ดี ป่วย
• ใช้ในสัตว์เพื่อป้องกันความผิดปกติของร่างกาย และโภชนาการของลูกสัตว์
• ใช้ในสัตว์เพื่อป้องกันการเป็นหมัน และการเกิดโรคทางระบบสืบพันธุ์ โดยใช้ควบกับการรักษาโดยตรง
• ใช้ในสัตว์ที่มีการสร้างกระดูกที่ไม่ปกติเนื่องมาจากการขาดฟอสฟอรัส
• ใช้ในสัตว์ที่แสดงอาการอ่อนเพลีย ซูบผอม โลหิตจาง

ส่วนประกอบ

• ขนาด 100 ซีซี มีส่วนประกอบ

ส่วนประกอบของยาคาโตซาล ในขนาด 100 ซีซี
1-(เอ็น-บิวทิลอะมิโน)-1- เม็ทธิลเอ็ทธิลฟอสฟอนัสแอซิด	10.0  กรัม
วิตามิน บี12 (ไซยาโนโคบาลามีน บี.พี.)	5.0  มิลลิกรัม
100 ซีซี ของน้ำยามีฟอสฟอรัส	1.73 กรัม

วิธีใช้ในวัว

• ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
• ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
• ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง

ข้อบ่งใช้ในวัว

• ใช้เพื่อป้องกันการเป็นหมันที่เกิดจากความไม่สมดุลของระดับฟอสฟอรัสในร่างกาย และเป็นโรคทางระบบสืบพันธุ์
• ขนาดที่ใช้ 20 ซีซี 4 ครั้ง ห่างกันครั้งละ 3 วัน
• ใช้เพื่อบำรุงในช่วงของการตั้งครรภ์
  • ขนาดที่ใช้ 30 ซีซี ฉีดเข้ากล้ามเนื้อช่วงระหว่าง 4-6 สัปดาห์ก่อนคลอด
  • ฉีดซ้ำอีกครั้ง 8-14 วันหลังคลอด จะช่วยให้การให้นมและการผสมครั้งต่อไปดีขึ้น ป้องกันโรคจากการให้นม
• กรณีแม่สัตว์ไม่มีกำลัง ยืนไม่ได้ในช่วงก่อนคลอดหรือหลังคลอด
• ให้สารละลายแคลเซียมร่วมกับคาโตซาล 30 ซีซี เข้าหลอดเลือดดำ
• พ่อพันธุ์ ฉีดบำรุงเพื่อให้การผสมมีประสิทธิภาพ
• ขนาดที่ใช้ 5-25 ซีซี

วิธีใช้ในหมู

• ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ

ข้อบ่งใช้ในหมู

• แม่หมูที่ให้ลูกครอกใหญ่ จะช่วยป้องกันการไม่มีน้ำนม แก้ปัญหาเต้านมอักเสบและช่วยการสร้างน้ำนม
• ขนาดที่ใช้ 20 ซีซี ช่วง 10-14 วันก่อนคลอด
• ฉีดบำรุงลูกหมูแคระแกรน
• ขนาดที่ใช้ 2.5-10 ซีซี
• กรณีลูกหมูกัดหาง จะลดปัญหากัดหางลงได้ในบางกรณี
• ขนาดที่ใช้ 0.5 ซีซีต่อน้ำหนักสัตว์ 1 กิโลกรัม
• แบบก้อนให้กินติดต่อกัน 2 วัน
• แบบก้อนให้กินซ้ำอีกครั้งหลัง 8 วัน
• พ่อหมู บำรุงให้แข็งแรงและผสมเก่ง
• ให้ขนาด 15-20 ซีซี

วิธีใช้ในแพะ

• ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
• ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
• ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง

ข้อบ่งใช้ในแพะ

• ใช้เพื่อป้องกันการเป็นหมันที่เกิดจากความไม่สมดุลของระดับฟอสฟอรัสในร่างกาย และเป็นโรคทางระบบสืบพันธุ์
• ขนาดที่ใช้ 20 ซีซี 4 ครั้ง ห่างกันครั้งละ 3 วัน
• ใช้เพื่อบำรุงในช่วงของการตั้งครรภ์
  • ขนาดที่ใช้ 30 ซีซี ฉีดเข้ากล้ามเนื้อช่วงระหว่าง 4-6 สัปดาห์ก่อนคลอด
  • ฉีดซ้ำอีกครั้ง 8-14 วันหลังคลอด จะช่วยให้การให้นมและการผสมครั้งต่อไปดีขึ้น ป้องกันโรคจากการให้นม
• กรณีแม่สัตว์ไม่มีกำลัง ยืนไม่ได้ในช่วงก่อนคลอดหรือหลังคลอด
• ให้สารละลายแคลเซียมร่วมกับคาโตซาล 30 ซีซี เข้าหลอดเลือดดำ
• พ่อพันธุ์ ฉีดบำรุงเพื่อให้การผสมมีประสิทธิภาพ
• ขนาดที่ใช้ 5-25 ซีซี

วิธีใช้ในไก่ชน

• ผสมน้ำ

ข้อบ่งใช้ในไก่ชน

• อาทิตย์ละครั้งช่วงฤดูผสม
• แบบก้อนให้กินติดต่อกัน 2 วัน
• กรณีไก่จิกขน
• ละลายน้ำให้กิน 0.5-2.5 ซีซี
• ช่วยร่นระยะการผลัดขนให้สั้นลง
• ละลายน้ำให้กิน 0.5-2.5 ซีซี

ความสำคัญของแร่ธาตุในสัตว์

แร่ธาตุเป็นสารอาหารที่ร่างกายต้องการและขาดไม่ได้เพราะแร่ธาตุบางชนิดเป็นส่วนประกอบของอวัยวะและกล้ามเนื้อบางชนิดเช่น

• กระดูก
• ฟัน
• เลือด

แร่ธาตุบางชนิดเป็นส่วนของสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโตในร่างกาย เช่น

• ฮอร์โมน
• เฮโมโกลบิน
• เอนไซม์

นอกจากนี้แร่ธาตุยังช่วยในการควบคุมการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายให้ทำหน้าที่ปกติ เช่น

• ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ
• ระบบประสาท
• การแข็งตัวของเลือด
• ช่วยควบคุมสมดุลของน้ำในการไหลเวียนของของเหลวในร่างกาย

แร่ธาตุเป็นสารกลุ่มอนินทรีย์ ในร่างกายสัตว์ประกอบไปด้วยแร่ธาตุประมาณ 4 – 6 % ซึ่งความต้องการแร่ธาตุของสัตว์ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น

• ชนิดของสัตว์ สายพันธุ์ และเพศ
• คุณภาพของอาหารและปริมาณสารอาหารที่สัตว์ได้รับ
• ประสิทธิภาพการผลิตของสัตว์ เช่นปริมาณการผลิตน้ำนม มากหรือน้อย
• ระยะของสัตว์ เช่น ไก่ไข่ระยะให้ไข่ หรือแม่โคระยะให้น้ำนม ย่อมมีความต้องการแคลเซียมในการสร้างผลผลิต มากกว่าปกติ
• อายุของสัตว์ สัตว์อายุน้อยจะดูดซึมได้ดีกว่าสัตว์อายุมาก
• สุขภาพของสัตว์ การเป็นโรคหรือมีพยาธิ ขนาดน้ำหนักตัว
• ปัจจัยอื่นๆ เช่น การเสริมแร่ธาตุบางชนิดในปริมาณที่มากเกินไปมีผลยับยั้งการดูดซึมแร่ธาตุชนิดอื่น

เนื่องจากแร่ธาตุป็นองค์ประกอบของอวัยวะในร่างกายสัตว์ซึ่งสัตว์ไม่สามารถขาดได้ หากการใช้สินค้าที่ไม่ได้มาตรฐาน จะส่งผลกระทบโดยตรงต่อผู้เลี้ยงสัตว์คือ

• ส่งผลต่อสุขภาพของสัตว์โดยตรง และส่งผลไปยังผลผลิตของสัตว์ สุขภาพของสัตว์แย่ลง ประสิทธิภาพการผลิตลดลงหากได้รับปริมาณแร่ธาตุที่ไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
• ผู้เลี้ยงสัตว์เสียต้นทุนการผลิตมากขึ้น เนื่องจากการใช้สินค้าที่ไม่ได้ผล ทำให้ต้องเปลี่ยนสินค้าให้ เสียเวลาในการจัดการเพิ่มขึ้นอาจมีการคัดสัตว์ทิ้งเพิ่มขึ้นเมื่อสัตว์ไม่ได้คุณภาพ
• หากคุณภาพของสินค้าไม่มีความสม่ำเสมอเช่น ในบางชุดการผลิตมีความเข้มข้นของแร่ธาตุบางมากกว่าปกติ อาจส่งผลให้แร่ธาตุตัวที่มีมากเกินความต้องการไปยับยั้งการดูดซึมหรือนับยั้งการใช้ประโยชน์ของแร่ธาตุชนิดอื่น

แร่ธาตุและวิตามินที่สำคัญในคาโตซาล

• วิตามินบี 12
• ฟอสฟอรัส

วิตามินบี 12

⮚   หน้าที่สำคัญ

• บำรุงให้สัตว์แข็งแรงเพื่อรับมือกับโรคต่างๆได้ดี
• ช่วยกระตุ้นการเจริญเติบโตซึ่งการให้วิตามินบี 12 จะเพิ่มความอยากอาหาร ทำให้กินอาหารได้มาก
• ช่วยในการเมทตาบอลิซึมของโปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรต จึงทำให้ร่างกายได้รับพลังงานเร็วขึ้นกว่าเดิม
• ช่วยให้เซลล์ต่างๆ ในร่างกายสามารถทำงานได้ดีขึ้น โดยเฉพาะระบบประสาทและทางเดินอาหาร
• บำรุงสัตว์ ป่วย ฟื้นไข้ หลังคลอด โทรม ผอมแห้ง อ่อนแอ ป่วย

ฟอสฟอรัส

⮚   หน้าที่สำคัญ

• ฟอสฟอรัส และ แคลเซียม มีความสัมพันธ์กัน
• เป็นสารประกอบของกระดูก Phosphoprotein, Nucleic acid,Phospholipids
• มีบทบาทในการเมตาบอลิซึมคาร์โบไฮเดรต เช่น Glucose-6-phosphate,

Adenosine di หรือ tri-phosphate

• ช่วยในการควบคุมสมดุลกรด-เบสภายในและภายนอกเซลล์

 

⮚   อาการเมื่อขาดฟอสฟอรัส

• กระดูกอ่อน
• กระดูกผุ
• อาการเป็นพิษหรือความสัมพันธ์กับแร่ธาตุอื่นๆ
• วิตามิน D ช่วยในการสร้างกระดูกและดูดซึมฟอสฟอรัสกลับในไต, ถ้ามีแคลเซียม

และแมกนีเซียมสูงเกินไปจะทำให้การดูดซึมฟอสฟอรัสลดลง

⮚   แหล่งที่มาของฟอสฟอรัส

• เมล็ดธัญพืช
• ปลาป่น
• เนื้อ
• กระดูกป่น

แร่ธาตุและวิตามินอื่นๆที่สำคัญกับสัตว์

แคลเซียม

⮚   หน้าที่สำคัญ

• เป็นส่วนประกอบของกระดูกและฟัน เกือบทั้งหมดในร่างกาย
• สร้างกระดูก
• การแข็งตัวของเลือด
• การทํางานของกล้ามเนื้อ
• การทํางานของระบบประสาท
• การซึมผ่านผนังเซลล์ของสารต่าง
• ในเถ้ากระดูกมี แคลเซียม 36% EP 17% แต่จะไม่คงที่ เนื่องจากมีการสะสม

และย้ายออกตลอดเวลาเพื่อสร้างผลผลิต เช่น ไข่ นม

⮚   อาการเมื่อขาดแคลเซียม

• สัตว์กําลังเจริญเติบโต จะเกิดโรคกระดูกอ่อน (Ricket)
• กระดูกมีรูปร่างผิดปกติ
• ข้อต่อจะขยายยาว
• เดินกระแผลก
• ข้อกระดูกเหยียดตรงงอไม่ได้
• สัตว์ที่โตแล้วจะเกิดโรคกระดูกผุ เนื่องจากแคลเซียม จะถูกดึงไปใช้โดยไม่มีการทดแทน
• ทําให้กระดูกไม่แข็งแรง หักง่าย
• ไก่ไข่ จะงอยปากอ่อน การเจริญโตโตหยุดชะงัก ขาโก่ง ไข่เปลือกบาง ไข่ลดลง

โปแตสเซียม

⮚   หน้าที่สำคัญ

• ทําหน้าที่ร่วมกับ Na, CI และ Bicarbonate ion
• เป็นอิออนบวกภายในเซลล์ที่ทําให้เกิดแรงดันออสโมซีส
• รักษาสมดุลกรด-เบส

⮚   อาการเมื่อขาดโปแตสเซียม

• เกิด Hypokalemia (K ในเลือดต่ำกว่าปกติ)
• การเจริญเติบโตชะงัก
• ชัก
• กระตุก
• ท้องร่วง
• ท้องอยู่ผิดตําแหน่ง
• หมดสติ และตาย

โซเดียม

⮚   หน้าที่สำคัญ

• เป็น lon ที่เป็นหลักภายนอกเซลล์ที่ช่วยให้เกิดแรงดันออสโมซีส
• สมดุลกรด-เบส
• ช่วยในการซึมผ่านผนังเซลล์ของสารอาหาร
• ช่วยในการทํางานของกล้ามเนื้อ

⮚   อาการเมื่อขาดโซเดียม

• การเจริญเติบโตลดลง
• ตาอักเสบ
• ระบบสืบพันธุ์ผิดปกติ(เป็นหมันและเป็นหนุ่มเป็นสาวช้ากว่ากําหนด)
• ถ้าหากมีเกลือในอาหารเกิน 8% จะทําให้เป็นพิษ
• ตาบอด
• ระบบประสาททํางานผิดปกติและชักกระตุก

คลอรีน

⮚   หน้าที่สำคัญ

• ทําหน้าที่ร่วมกับ Na และ Kเพื่อรักษาสมดุลกรด-ด่าง
• เป็นอิออนลบที่เป็นหลักในระบบออสโมซีสของกรดเกลือในน้ำย่อย

⮚   อาการเป็นพิษ

• ได้รับมากเกินไป ทําให้กระหายน้ำมาก
• กล้ามเนื้อเปลี้ยและเกิดการบวมน้ำ

 

กํามะถัน หรือ ซัลเฟอร์

⮚   หน้าที่สำคัญ

• เป็นส่วนประกอบของกลุ่มซัลไฟดริล (SH) ของกรดอะมิโนบางตัว (ซีสทีน,

ซีสเตอิน และเมทไธโอนีน)

• กลุ่มซัลไฟดริลมีหน้าที่ในการหายใจของเนื้อเยื่อต่าง ๆ

⮚   อาการเมื่อขาดกำมะถัน

• การเจริญเติบโตชะงักเนื่องจากขาดกรดอะมิโนที่มีซัลเฟอร์เป็นองค์ประกอบ
• ปกติมักจะไม่ขาด ถ้าขาดแสดงว่า สัตว์ขาดโปรตีนด้วย

 

แมกนีเซียม

⮚   หน้าที่สำคัญ

• เป็นตัวกระตุ้นเอนไซม์ในระบบ Glycolysis
• ช่วยในการสร้างกระดูก

⮚   อาการเมื่อขาดแมกนีเซียม

• เส้นเลือดขยายตัว
• ตื่นเต้นง่ายและชักกระตุก
• ขาดสมดุลในการทรงตัวและสั่น

⮚   อาการเป็นพิษ

• ถ้าหากมีสูงเกินไปจะขัดขวางการใช้ประโยชน์ของแคลเซียมและฟอสฟอรัส

 

เหล็ก

⮚   หน้าที่สำคัญ

• เกี่ยวข้องกับการหายใจและการแลกเปลี่ยนออกซิเจน
• อาการเมื่อขาดเหล็ก
• โลหิตจาง (Hypochromic microcytic)

⮚   อาการเป็นพิษ

• สัดส่วนระหว่าง Ca และ P มีผลต่อการดูดซึมเหล็กและทองแดง
• มีผลต่อการใช้ประโยชน์ของเหล็ก
• หากขาดวิตามิน B. จะลดการดูดซึมเหล็ก

ทองแดง

⮚   หน้าที่สำคัญ

• เป็นปัจจัยร่วม (Co-factor) ของเอนไซม์หลายชนิด
• มีบทบาทในการสังเคราะห์ฮีโมโกลบิน
• สร้างกระดูก และ Myelin ของประสาท
• อาการเมื่อขาดทองแดง
• สีขนจางหรือขนไม่ขึ้น
• โลหิตจาง
• กระดูกเปราะ
• ข้อต่อของกระดูกบวม
• มีอาการทางประสาท

⮚   อาการเป็นพิษ

• หากมีโมลิบดินัมและสังกะสีมากเกินไป จะไปยับยั้งการใช้ประโยชน์ทองแดง
• หากทองแดงในอาหารเกิน 250 ppm จะเป็นพิษ โดยสัตว์จะมีอาการคล้าย กับขาดทองแดง

 

สังกะสี

⮚   หน้าที่สำคัญ

• เป็นองค์ประกอบของเอนไซม์หลายชนิด เช่น Peptidase, Carbonic

anhydrase

⮚   อาการเมื่อขาดสังกะสี

• การเจริญของขนผิดปกติ
• ขนร่วง
• หนังหนา
• หยาบและตกสะเก็ด

⮚   อาการเป็นพิษ

• ถ้าหากมี Ca และ P สูงเกินไป จะไปขัดขวางการใช้ประโยชน์ของสังกะสี
• ถ้าหากสังกะสีมีมากเกินไปก็จะไปขัดขวางการใช้ประโยชน์ของทองแดงทํา ให้เกิดโรคโลหิตจาง

วิตามิน (Vitamins)

วิตามิน เป็นโภชนะที่มีองค์ประกอบซับซ้อน และมีความจําเป็นต่อปฏิกิริยาทางเคมีในร่างกาย วิตามิน ที่ยอมรับกันว่า มีความสําคัญในทางโภชนศาสตร์ มี 18 ตัว การตั้งชื่อวิตามินสมัยก่อน ตั้งชื่อเป็นตัวอักษรขึ้นอยู่กับเวลาที่ค้นพบ แต่ในปัจจุบันมีแนวโน้มที่จะใช้ชื่อตามคุณสมบัติทางเคมี (Chemical nature) มากกว่า

วิตามิน A

⮚   หน้าที่สำคัญ

• สร้างกระดูก
• การทํางานของสายตา
• สุขภาพของเยื่อชุ่ม
• สังเคราะห์กลูโคส (Adrenocorticoid hormone)
• การเจริญเติบโต อาการขาด – ตาบอดกลางคืน (Night blindness)
• ผิวหนังตกสะเก็ด
• การเจริญเติบโตชะงัก
• การสืบพันธุ์ล้มเหลว

⮚   อาการเป็นพิษ

• อาการเป็นพิษคล้ายกับอาการขาด
• กระดูกเจริญผิดปกติ
• ผิวหนังตกสะเก็ด

วิตามิน D

⮚   หน้าที่สำคัญ

• สร้างกระดูก (การดูดซึม Ca และ P และการพอกพูน Ca ในกระดูก)
• การใช้ประโยชน์จากคาร์โบไฮเดรต (Phosphorylation
• การเจริญเติบโต

⮚   อาการเมื่อขาดวิตามิน D

• โรคกระดูกอ่อน
• กระดูกผุ
• เปลือกไข่นิ่ม

⮚   อาการเป็นพิษ

• เคลื่อนย้าย Ca จากกระดูกไปสู่เนื้อเยื่ออื่น ๆ

 

วิตามิน K

⮚   หน้าที่สำคัญ

• สร้างโปรทรอมบิน (Prothrombin) ซึ่งช่วยให้เลือดแข็งตัว

⮚   อาการเมื่อขาดวิตามิน K

• เลือดไหลไม่หยุดและแข็งตัวช้า

วิตามิน E

⮚   หน้าที่สำคัญ

• ป้องการการออกซิไดซ์ไขมัน
• ป้องกันการสลายตัวของกล้ามเนื้อ
• ช่วยให้ระบบสืบพันธุ์เป็นปกติ โดยเฉพาะ Seminiferous epitheliu

⮚   อาการเมื่อขาดวิตามิน E

• กล้ามเนื้อสลายตัว
• บวมน้ำ
• การสืบพันธุ์ล้มเหลว